مفهوم خشکسالی
خشکسالی حالتی نرمال و مستمر از اقلیم است. گرچه بسیاری به اشتباه آن را واقعه ای تصادفی و نادر می پندارند. این پدیده تقریباً در تمامی مناطق اقلیمی رخ می‌دهد، گرچه مشخصات آن از یک منطقه به منطقه دیگر کاملاً تفاوت می کند. خشکسالی یک اختلال موقتی است و با خشکی تفاوت دارد چرا که خشکی صرفاً محدود به مناطقی با بارندگی اندک است و حالتی دائمی از اقلیم میباشد.
خشکسالی جزء بلایای طبیعی نامحسوس است و همانند سیل و زلزله نیست که خسارتهای آنی داشته باشد ولی آثار ناگوار خشکسالی به مراتب گستردهتر و همه جانبهتر از دیگر بلایای طبیعی است. گر چه تعاریف متفاوتی برای این پدیده ارائه شده لیکن در کل حاصل کمبود بارش در طی یک دوره ممتد زمانی معمولاً یک فصل یا بیشتر می باشد. این کمبود منجر به نقصان آب برای برخی فعالیت ها ، گروهها و یا یک بخش زیست محیطی می شود . خشکسالی بایستی در رابطه با برخی شرایط متوسط درازمدت از موازنه مابین بارش وتبخیر و تعرق درنظر گرفته شود. به طور کلی خشکسالی به نبود یا اندک بودن باران در یک دوره طولانی گفته میشود که باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن، کمبود آب، نابودی گیاهان، کم شدن شدت جریان آب رودخانه ها، کاهش عمق آبهای سطحی، کاهش رطوبت خاک و فرسایش خاک میشود.
خشکسالی کشاورزی
خشكسالي كشاورزي نتيجه كمبود رطوبت خاك است كه بر اثر بهم خوردن تعادل ميان تامين آب و هدر رفت آن از طريق تبخير و تعرق بوجود مي آيد. خشكسالي كشاورزي زماني بوجود مي آيد كه در فاصله بين دو بارندگي ذخيره رطوبتي منطقه ريشه در خاك براي زنده ماني محصولات كشاورزي و گياهان طبيعي و مراتع كفايت نكند. اين وضعيت معمولاً در اثر نبود و يا كمبود جريان رطوبت براي تغذيه منطقه ريشه و يا زماني كه رطوبت نسبي هوا به اندازه اي كم است كه رطوبت موجود خاك قادر به جبران ميزان هدر رفت رطوبت بر اثر تبخير و تعرق نيست رخ مي دهد. به عبارت ديگر اين نوع از خشكسالي زماني روي ميدهد كه رطوبت قابل دسترس خاك براي محصولات كشاورزي به سطحي برسد كه باعث پژمردگي گياه و اثرات زيانبار بر روي ميزان توليد محصول گردد. خشکسالی کشاورزی جنبه‌های مختلف خشکسالی اقلیمی و یا خشکسالی هیدرولوژیک را به تاثیرات کشاورزی پیوند می‌دهد. در این نوع خشکسالی بیشتر توجه و تمرکز بر کمبود بارندگی، تفاوت تبخیر و تعرق واقعی با تبخیر و تعرق پتانسیل، کمبود رطوبت خاک، میزان افت سطح آبهای زیر زمینی و یا مخازن است.
زمانی که خشکسالی آغاز میشود، بخش کشاورزی به دلیل وابستگی بیش از حد به ذخیره رطوبتی خاک، معمولاً نخستین بخشی است که تحت تاثر خشکسالی قرار میگیرد. خشکسالی در زمینههای مختلف بر کشاورزی اثرهای زیان بخش وارد میکند که از جمله میتوان به کمبود بارندگی برای زراعت دیم، کمبود آب آبیاری، افزایش آفات گیاهی، زیاد شدن نسبی علفهای هرز و عدم امکان استفاده کافی از کودهای شیمیایی، اشاره نمود. نتیجه همه اینها کاهش محصول و پایین بودن کیفیت آن، کاهش علوفه و منابع غذایی برای دام و احشام و کاهش فرآوردههای دامی و در موارد فوق العاده حاد حتی فقدان محصول و تولیدات کشاورزی و سرانجام وخیم شدن کشاورزی و به خطر افتادن امنیت غذایی منجر شود.