شماره

عمليات

زمان

توصیه فنی

1

پرورش نشاء

15 فروردین الی 15 خرداد

نشاء مصرفی بايد سالم، قوی و بدون آفت و بیماری باشد

2

تهيه بذر

پاييز و زمستان

بذر بايد از مزارع سالم و فاقد آلودگی تهیه شده و از نظر فيزيكي، ژنتيكي كاملا خالص باشد و در جای خشک و خنک تا فصل كشت نگهداری شوند.

3

سبک و سنگین کردن بذر

سبک و سنگین کردن بذر با محلول آب نمک (15%) به صورتی که یک تخم مرغ تازه در محلول نمک شناور بماند و سپس شستشوی بذور سنگین تر برای جدا شدن نمک از بذر

4

ضدعفونی بذر (به منظور مبارزه با بیماریهای مهم بذرزاد مانند پوسیدگی طوقه و لکه قهوه ای).

خیساندن بذر در آب ولرم و تمیز به مدت 24ساعت ، سپس  بذر به مدت 24 ساعت در محلول سمی قارچکش های توصیه شده حفظ نباتات مانند تیوفانات متیل تیرام (پودر و تابل 80% به میزان 5/4 گرم سم برای یک کیلو بذر در 5/1 لیتر آب حل گردد) کاربوکسین تیرام (75% پودر و تابل به میزان 3 الی 5 گرم قارچکش برای یک کیلوگرم بذر در 5/1 لیتر آب حل گردد)، سلست (مایع قابل حل 5/2% به میزان دو در هزار) و تریفمین (امولسیون 15% به میزان 3/3 در هزار) خیسانده و سپس برای جوانه زدن در گرمخانه نگهداری شود.

5

چوانه دار کردن

قرار دادن بذر در آب ولرم 25 تا 30 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت براي آبنوشي  و 24 ساعت با محلول قارچکش جهت ضدعفونی و بعد در حوضچه جوانه زني، كه با تنظيم درجه حرارت دستگاه ( 25 درجه  4 الي 5 روز و حداكثر 32 درجه 2 روز ) جوانه زني بطور يكنواخت انجام مي‌شود و يا در گرمخانه، تيمار با آب ولرم 30 تا 40 درجه و پوشش بذر براي نگهداري حرارت تا جوانه زني صورت ‌گيرد. طول مناسب جوانه برای بذرپاشی در جعبه نشاء 1 مليمتر مي‌باشد.

6

خاک جعبه

مواد آلی خاک بايد زیاد (بالای 2 درصد) با PH 5 الی 6 باشد و  با سموم قارچکش کاربندازیم، رورال تی اس و یا بنومیل ميتوان ضدعفونی نمود. خاک مطلوب بعد از الک و ضدعفونی به ارتفاع 2 سانتی متر در جعبه قبل از بذرپاشی و 5/0 سانتی متر بعد از بذرپاشی بايد ريخته شود. مقدار خاك براي هر جعبه حدود 5 كيلو گرم مي‌باشد. البته از خاک آماده شده در زمین اصلی میتوان در جعبه نشا استفاده کرد كه PH مناسبي براي پرورش نشاء دارد.

7

مصرف کود در خزانه

(خزانه جعبه ای)

نیمه دوم اسفند و فروردین

چنانچه از خاک خشک برای بستر خزانه جعبه ای استفاده شود به هنگام آماده کردن خاک، مقدار 2 گرم از کودهای اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم به خاک هر جعبه اضافه شود.

نکته 1: اگر نشای خزانه جعبه ای ضعیف و زرد باشند می توان نشاها را با محلول 2 در هزار (2 گرم اوره در یک لیتر آب) کود اوره محلول پاشی کرد. در حالتی که كاهش درجه حرارت شدید باشد از مصرف کود اوره باید خودداری کرد به خصوص اگر این کاهش درجه حرارت در زمان انتقال نشا به زمین اصلی اتفاق بیفتد.

نکته 2: نکته مهم در خزانه جعبه ای تنظیم pH خاک مورد استفاده برای جعبه هاست که ابتدا باید pH خاک اندازه گیری شود و در صورتیکه pH بالا باشد باید با استفاده از گوگرد عنصری آن را به مقدار مناسب (6-5) رساند. معمولا برای کاهش  pHبه میزان 2 تا  5/2 واحد در خاکی به وزن 100تا 125کیلوگرم به حدود 200 تا 250 گرم گوگرد عنصری نیاز می باشد.

8

کود مورد نیاز براي خاک جعبه

 کود شیمیایی مورد نیاز برای خاک هر جعبه از هر یک از عناصر ازت، فسفر و پتاس 2 گرم می باشد.

9

بذرپاشی در جعبه

180 الی 200 گرم بذر جوانه داده شده ارقام محلی برای هر جعبه

150 گرم بذر جوانه داده شده ارقام اصلاح شده پرمحصول براي هر جعبه

10

ظهور نشاء بعد از بذرپاشی

جعبه های بذرپاشی شده را در انکوباتور (گرمخانه) با دمای حداکثر 32 درجه بمدت 48 ساعت قرار ميدهيم – در روش غیر گرمای با گرمای محیط و با استفاده از پوشش نایلونی مي توان استفاده كرد تا طول جوانه بذوز به 10 الي 12 ميليمتر برسد

11

سبز کردن نشاء

بعد از ظهور نشاء برای سبز شدن و رشد نشاء جعبه ها را بايد در سالن پرورش نشاه ويا با آماده کردن بستر خزانه، جعبه ها را در بستر چیده و با پوشش نایلونی دمای آنرا حفظ کنیم.

12

مدیریت بستر خزانه از نظر آب و درجه حرارت

دمای مناسب در زیر پوشش نایلونی در طول روز 20 تا 30 درجه و در شب 15 تا 20 سانتی گراد می باشد آبیاری جهت تأمین رطوبت خاک و رشد گیاه لازم می باشد بعد از اینکه طول نشا به 5 سانتی متر رسید در روز پای بوته 2 سانتی متر آب میتواند پای بوته باشد و در شب این آب خارج گردد این کار باعث فعال شدن ریشه نشاء و خوب رشد كردن نشاء خواهد شد.

13

کود سرک

نشاء بالای 10 روز

در صورت ضعیف و زرد بودن نشا میتوان با محلول 2 در هزار کود اوره محلول پاشی کرد.

14

انتقال نشاء به زمین اصلی

10 اردیبهشت الی 10 خرداد

ارتفاع نشاء 10 الی 15 سانتی متر - 3 برگه- سن نشا 15 الی 20 روز فواصل کاشت برای ارقام محلی 12×30 و برای ارقام پرمحصول پرپنجه و حساس به بیماری شیت بلایت تا 18×30 توصیه می گردد.

15

واکاری

5 روز پس از نشاکاری

احتمال نبودن نشاء در بعضي از نقاط جعبه و عمق نامناسب خاك، ماشين نشاكار نتواند نشاء مناسبي داشته باشد در اين صورت بهترین زمان واکاری نشاهای از دست رفته حداکثر 5 الي 10 روز پس از نشاکاری می باشد.

16

آماده کردن زمین

زمستان

فروردین

اردیبهشت

شخم برگردان

شخم دوم

شخم سوم تسطیح و آماده سازی( حدود 20 روز قبل از نشاء بايد انجام شود)

17

عمق خاک در زمين اصلي

عمق مناسب آماده سازی خاک در زمين اصلي برای ماشین نشاكار 20 الي 25 سانتی متر مي‌باشد.

18

کود مورد نیاز زمين اصلي

اردیبهشت،

خرداد و تیر

با آزمایش خاک نوع رقم مورد كشت، مقدار کود فسفاته، پتاسه و همچنين کود ازته را مي‌توان تعيين كرد.

19

سم علف کش

اردیبهشت

خرداد

سم علف کش در زمين اصلي بايد قبل از نشاکاری با ماشین مصرف شود چون نشاها کوچک هستند اگر سم علفکش بعد از نشاکاری مصرف شود ممکن است اثر سوء روی نشاها داشته باشد

20

مقدار مصرف کود اوره و زمان و روش مصرف کود اوره

فروردین و اردیبهشت

برای تمامی ارقام (محلی و اصلاح شده) براساس عملکرد دانه مورد انتظار، مصرف 20 کیلوگرم کود اوره برای تولید هر تن شلتوک برنج ضروری است به شرطی که کاه پس از برداشت برنج از زمین خارج نشده و یا سوزانده نشود.

نکته: در صورتی که مزرعه مورد نظر زیر کشت شبدر بوده باشد نیازی به مصرف کود اوره پایه برای ارقام محلی نمی باشد و مقدار مصرف کود اوره برای ارقام پرمحصول (اصلاح شده) به نصف کاهش می یابد.

اگر قرار باشد پس از کشت شبدر ارقام محلی کشت شوند از زیر خاک نمودن چین آخر شبدر باید اجتناب شود. برای ارقام اصلاح شده  مخلوط کردن چین آخر شبدر با خاک مزرعه باید حداقل دو هفته قبل از نشاکاری باشد.