روز جهانی تنوع زیستی اول خرداد در تقویم بینالمللی محیط زیست فرصتی فراهم میکند تا جامعه علمی، سیاستگذاران و نهادهای مدنی اهمیت پاسداری از گوناگونی زیستی بهعنوان زیربنای حیات را بازتاب دهند. شعار امسال ـ «هماهنگی با طبیعت و توسعه پایدار» ـ بر همافزایی میان راهبردهای حفاظتی و اهداف توسعهای تأکید دارد؛ مفهومی که محور اصلی چارچوب جهانی تنوع زیستی پس از ۲۰۲۰ نیز محسوب میشود.
تنوع زیستی، سرمایه طبیعی کلیدی در سه سطح ژنتیکی، گونهای و اکوسیستمی است و نقشی حیاتی در امنیت غذایی، سلامت عمومی، تعدیل اقلیم و خدمات بومسازگانی ایفا میکند. با این حال روند شتابان تخریب زیستگاهها، بهرهبرداری ناپایدار از منابع، آلودگی، تغییرات اقلیمی و گونههای مهاجم سرعت زوال این سرمایه را افزایش داده است؛ گزارش پلتفرم بیندولتی سیاست علم برای تنوع زیستی (IPBES) از خطر انقراض بیش از یک میلیون گونه حکایت میکند.
در چنین شرایطی، تحقق توسعه پایدار مستلزم بازنگری در الگوهای تولید و مصرف، یکپارچهسازی مدیریت بومسازگانها و حرکت بهسوی راهحلهای مبتنی بر طبیعت است. «هماهنگی با طبیعت» صرفاً یک رویکرد حفاظتی نیست؛ مفهومی راهبردی است برای عدالت بیننسلی، امنیت زیستمحیطی و تابآوری در برابر بحرانهای آینده.
روز جهانی تنوع زیستی ۲۰۲۵ یادآور آن است که حفظ گوناگونی حیات، پیششرط هر گونه برنامهریزی اقتصادی، اجتماعی و اقلیمی به شمار میرود؛ ضرورتی که بیتوجهی به آن هزینههای جبرانناپذیری برای نسل حاضر و نسلهای آینده خواهد داشت.
